Schulden na overlijden

Een erfenis krijgen. Dat klinkt misschien financieel aantrekkelijk, maar ook de schulden van een overledene horen bij een erfenis. Hoe werken schulden bij een erfenis en mag je de erfenis ook weigeren?

Wat voor schulden kunnen er zijn na overlijden?

Als iemand overlijdt, heeft hij of zij soms nog schulden openstaan. Die schulden worden in principe afbetaald met het geld of bezit van diegene zelf.

Maar soms heeft de overledene geen geld of bezit genoeg om de schulden af te lossen. Dan moeten de erfgenamen de schulden betalen.

Denk bijvoorbeeld aan:

een hypotheek, waarbij de hypotheek hoger is dan de marktwaarde van het huis
openstaande rekeningen
openstaande bedragen op een creditcard
verschuldigde erfbelasting en inkomstenbelasting
persoonlijke leningen

Lees ook: de hypotheek als je partner is overleden

Uitzondering: studieschuld

Een studieschuld kun je niet erven. Heeft degene die is overleden een studieschuld? Dan wordt die kwijtgescholden. Dat geldt voor alle schulden bij Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).

Wie erft de schulden als er geen testament is (wettelijk erfrecht)?

Als degene die is overleden geen testament had, verloopt de erfenis en dus ook de verdeling van de schuld via het wettelijk erfrecht. Als er meer schulden zijn dan vermogen, worden de schulden daarom ook via het wettelijk erfrecht verdeeld. Een echtgenoot of geregistreerd partner erft eerst de schulden, en daarna erven de kinderen - als die er zijn - de schulden.

Goed om te weten

Weet je niet zeker of degene die is overleden schulden had? Dan kun je de erfenis beneficiair accepteren.

Uitkering, toeslagen en pensioen

Heb je een bijstandsuitkering of zit je in de schuldsanering? Dan moet je de erfenis melden.
Bij zorgtoeslag, een studiebeurs of huurtoeslag kan de erfenis van invloed zijn op je toeslag of beurs.
Een erfenis heeft geen gevolgen voor je pensioen en AOW-uitkering.

Schulden bij overlijden mét een testament

Heeft degene die is overleden wel een testament laten maken? Dan staat daarin ook wie de schulden erven. Dat kan per testament verschillen. Het kan zijn dat nog steeds het wettelijk erfrecht gevolgd wordt, maar er kan ook iets anders in staan. Je krijgt in principe van de notaris te horen of je erfgenaam bent.

Ben je misschien erfgenaam van schulden?

Soms weet je zeker dat degene die is overleden veel schulden had. En niet genoeg vermogen en bezittingen om ze af te betalen. Je hoeft de erfenis dan niet te aanvaarden. Maar misschien weet je niet zeker of de erfenis ook schulden bevat.

Je hebt als erfgenaam 3 mogelijkheden:

De erfenis - inclusief schulden - aanvaarden
De erfenis verwerpen
De erfenis beneficiair aanvaarden

1. Schulden bij overlijden zuiver aanvaarden

Als je de erfenis zuiver aanvaardt, accepteer je in principe ook de schulden als die er zijn.

Je kunt dan alleen nog onder de erfenis uit als je achter schulden komt waarvan je het bestaan niet wist en niet kon weten. Dat moet dan via de kantonrechter worden afgehandeld en binnen 3 maanden na het overlijden.

2. Schulden bij overlijden verwerpen

Je kunt en mag de erfenis ook niet accepteren: dat heet verwerpen. Bijvoorbeeld als je vermoedt of zeker weet dat er veel schulden zijn. Of omdat je niets met de overledene te maken wilt hebben. Als je weigert, word je als erfgenaam uit de boeken geschrapt.

Als je de erfenis niet aanvaardt, dan ben je meteen van de schulden af. Maar mochten er ook nog bezittingen of vermogen zijn, dan heb je daar na weigering van de erfenis ook geen recht op.

Voor minderjarige kinderen geldt dat ze een erfenis in principe beneficiair aanvaarden. Of de wettelijk vertegenwoordiger kan de erfenis meteen verwerpen via een machtiging van de kantonrechter. Zo worden de kinderen niet ineens met schulden opgescheept.

3. Beneficiair aanvaarden van een erfenis

Er is een tussenweg tussen weigeren en aanvaarden: beneficiair aanvaarden. Als je een erfenis beneficiair aanvaardt, dan mag je de erfenis onderzoeken. Je kunt dan achterhalen of er meer schulden zijn dan geld en bezittingen. Je mag de erfenis daarna weigeren of zuiver aanvaarden.

Er zitten regels aan beneficiair aanvaarden:

Je moet een verklaring bij de rechtbank afleggen. Je betaalt hiervoor € 134 (2023) aan griffierecht. Deze verklaring moet je afleggen bij zowel het verwerpen als het aanvaarden van een erfenis. Als alle erfgenamen dezelfde keuze maken, hoeft het griffierecht maar 1x betaald.
Je moet binnen 3 maanden beslissen of je de erfenis wel of niet aanvaardt.
Je mag in die 3 maanden geen bezittingen van de overledene verkopen, zoals het huis of meubilair.
Je mag niet betalen of contant geld opnemen met de betaalpas van de overledene en daardoor schuldeisers benadelen.
Je mag in die 3 maanden niet iets van de overledene voor eigen gebruik meenemen. Doe je dit wel, dan heb je de erfenis zuiver aanvaard.
Je uiteindelijke keuze is definitief. Je kunt niet later alsnog de erfenis wel of niet aanvaarden.

Je krijgt bij beneficiair aanvaarden 3 maanden de tijd om te beslissen. Gedraag je in deze periode niet als iemand die de erfenis zuiver aanvaard heeft! Dan staat dat gelijk namelijk aan de erfenis zuiver aanvaarden. Bijvoorbeeld door waardevolle spullen van de overledene mee naar huis te nemen of geld op te nemen van de gezamenlijke rekening. Op het moment dat je door je gedrag een erfenis (per ongeluk) aanvaardt, aanvaard je de erfenis mét eventuele schulden.

Bij verwerpen van een erfenis na overlijden

Als je besluit de erfenis te verwerpen, dan gaat de erfenis - in dit geval dus de schulden - over naar de volgende wettelijke erfgenamen. Als je kinderen hebt, zijn zij de volgenden in de rij. Ook zij kunnen de erfenis weigeren, of jij voor hen als ze minderjarig zijn.

Als iedereen in de erfgenamenlijst de erfenis weigert, gaat het geld of de schuld naar de Nederlandse staat.

Geldzaken na overlijden

Is een dierbare overleden? We helpen je graag als je geldzaken na een overlijden moet regelen.

Geldzaken regelen

Notariskosten na overlijden

Meestal heb je bij een erfenis te maken met een notaris. Wat doet de notaris en wat zijn de kosten?

Notariskosten erfenis

Pagina laatst aangepast: 21 september 2023