Mijn kind steelt geld, wat nu?

Geld stelen kun je als ouder niet ongestraft laten. Want goede financiële opvoeding betekent ook: duidelijke regels over wat wel en niet kan. En verdiep je in de achterliggende reden. Psycholoog Anniek Houben van Talenti a Casa geeft tips.

Geld stelen of geld ‘pakken’

Als ouder ben je misschien snel geneigd om streng te zijn als je kind geld steelt. Stelen is natuurlijk verboden en je wilt niet dat je kind dat doet. Maar voor jongere kinderen is er misschien nog geen kwade opzet in het spel.

Is je kind jonger dan 7? Dan kan het goed zijn dat je kind het geld pakt omdat hij of zij weet dat het voor jou iets interessants is. Net zoals bijvoorbeeld je telefoon. Het gaat er dan misschien niet eens om dat je kind er zelf beter van wil worden of er iets van wil kopen. Soms wil je kind alleen maar iets bijzonders van jou hebben, omdat dat vertrouwd voelt.

Is je kind ouder dan 7? Dan kan het wel gaan om een bewustere actie. Zeker vanaf een jaar of 10/11 kun je verwachten dat je kind goed weet waar de grens ligt tussen een spelletje spelen en echt stelen. Dan moet je optreden en duidelijk zijn.

Ga dus eerst na wat de betekenis is die je kind geeft aan het pakken van het geld.

Straffen of toespreken?

De vraag van veel ouders is: moet ik mijn kind straffen voor het stelen van geld en zo ja, hoe?

Bij jongere kinderen heeft straffen vaak nog niet zoveel zin: hun geweten is zich nog aan het vormen en ze snappen nog niet genoeg wat ze precies fout hebben gedaan. Leg duidelijk het verschil uit tussen iets wat van jou is en iets wat van je kind is. Zeg dat hij of zij wel met eigen muntjes mag spelen, maar niet met jouw geld.

Herhaal dit steeds als het gebeurt. Zeg ook: “Als je iets wilt hebben, vraag het dan. Dan kan ik kijken of je het mag”. Zo maak je grenzen duidelijk en is het duidelijk wie daarover beslist.

Is je kind ouder? Wees dan heel duidelijk. Zeg dat stelen absoluut niet kan en niet mag. Je kind zal waarschijnlijk zeggen dat hij of zij het niet gedaan heeft. Dat is een ‘normale’ reactie, waar je niet in mee moet gaan. Vraag dus liever niet of je kind het heeft gedaan, maar wees er zeker van, en laat daarover in een gesprek dan ook geen twijfel bestaan.

Hoe ouder je kind is, hoe meer je kunt verwachten dat je kind weet wat hij of zij doet. Vanaf een jaar of 10 moet je kind echt weten dat je niet mag en niet moet stelen en mag dit eigenlijk niet ongestraft gebeuren.

Kinderen die al jong leren met geld om te gaan, komen later minder snel in de financiële problemen. Als ouder kun je hierin veel betekenen.

Tips voor ouders

Welke straffen zijn passend?

Weet je zeker dat je kind willens en wetens steelt en dat hij of zij had moeten weten dat dit echt niet kan? Dan is het belangrijk om er een straf aan te verbinden.

Is je kind oud genoeg en lukt het je om een goed gesprek te hebben over het stelen? Vraag dan aan je kind wat hij of zij zelf een gepaste straf vindt. Werkt dat niet, denk bijvoorbeeld aan:

Een tijd(je) geen zakgeld meer
Zakgeld deels inhouden
Klusjes doen voor geld om de ‘schuld’ terug te betalen

Ga met elkaar in gesprek

Een goed gesprek is net zo belangrijk als een straf. Probeer in het gesprek om niet veroordelend te zijn en wees vooral geïnteresseerd in de achterliggende reden. Probeer te achterhalen waarom je kind het geld nodig heeft, of waarom je kind de kick van het stelen wil opzoeken.

Paul, vader van Mak (11)

“Ik heb niet zo vaak meer contant geld in mijn portemonnee. Maar steeds als ik dat wel had, merkte ik dat het minder was dan ik dacht. Het duurde even voor ik doorhad hoe dat kwam. Mijn zoon ontkende, bezwoer me dat hij van niets wist. Ik ging er daardoor toch weer aan twijfelen. Tot ik hem op heterdaad betrapte. Bleek dat zijn vriendjes in de pauze altijd kroketten gingen kopen en hij niet achter wilde blijven.”

Emotionele oorzaak

Stelen komt vaak voort uit iets anders. Zeker als de puberteit begint, kan bijvoorbeeld de groepsdruk toenemen. Kinderen kunnen op school gepest worden en zich gedwongen voelen om te stelen. Of misschien voelen ze zich niet gezien en proberen ze vriendschappen te ‘kopen’. Het kan ook zijn dat je kind niet zo zelfverzekerd is en dat geld hebben hem of haar een beter gevoel geeft.

Dit zijn serieuze problemen voor je kind. Daarom is er open over praten belangrijk. Je kind moet zich veilig genoeg voelen om het stelen toe te geven en de ruimte voelen om de achterliggende oorzaak te vertellen.

Tips voor het gesprek:

Plan het gesprek op een rustig moment.
Probeer eerst de reden van het stelen te achterhalen.
Wees open in wat je zegt en in je houding.
Veroordeel je kind niet.
Laat je kind ook zijn/haar kant van het verhaal vertellen.
Bestraf het gedrag, niet je kind zelf.
Begin pas op het eind over de straf.

Blijf wel de baas

Onthoud goed dat jij het thuis voor het zeggen hebt. En jij hebt de taak om je kind te leren wat goed of fout is. Trap tijdens een gesprek dus niet in de smoesjes die je kind ongetwijfeld zal hebben.

Je kind moet al vroeg weten dat geld stelen fout is. En dat je straf krijgt als je willens en wetens steelt. Zo geef je je kind een goede basis mee om als volwassene ook goed met geld om te kunnen gaan.

Gaat het stelen niet over?

Kinderen die vroeg leren om op een verantwoordelijke manier met geld om te gaan, hebben veel minder kans om later in geldproblemen te komen.

Veel kinderen zullen de verleiding van geld te pakken kennen. Als het een keertje is gebeurd, wees er dan heel duidelijk over dat het niet kan.

Steelt je kind regelmatig en lukt het je niet om het gedrag te veranderen? Schakel dan professionele hulp in. De huisarts kan je doorverwijzen.