De invloed van social media op je mentale gezondheid
Door dr. Florien Cramwinckel
161 minuten per dag op TikTok: is dat slecht voor je?
Op social media zie je het ene na het andere filmpje voorbijkomen van de perfecte bruiloft, de droomvakantie, de geweldige nieuwe baan, het leventje in een hangmat terwijl het geld binnenstroomt, en ga zo maar door. Heeft al die sociale media een slechte invloed op jouw mentale gezondheid. En wat doe je ertegen?
Gemiddeld 2,5 uur per dag op social media
Ongemerkt krijgen jongvolwassenen heel wat van zulke succesverhalen voorgeschoteld. Ga maar na: jongvolwassenen zitten per dag zo’n 2,5 uur per dag op social media, blijkt uit onderzoek. Op TikTok kun je in die tijd meer dan 1600 filmpjes bekijken, die stuk voor stuk het perfecte plaatje voorspiegelen. Wat doet dat nou met je mentale welzijn?
Depressie en eenzaamheid
Steeds meer onderzoek laat zien dat social media gebruik behoorlijk negatieve effecten kan hebben op de mentale gezondheid, vooral bij jongvolwassenen. Wie veel op de socials zit kan bijvoorbeeld last krijgen van een laag zelfbeeld, depressie, eenzaamheid en andere verschijnselen waardoor je je ongelukkig voelt. Hoe komt dat en wat kun je ertegen doen?
Wat doet social media met jouw mentale gezondheid?
Mensen hebben de neiging om zichzelf te vergelijken met anderen, dit wordt in de psychologie ook wel sociale vergelijking genoemd. Dat kan heel handig zijn, want bij veel dingen weet je niet ‘hoe goed je erin bent’. Hoe kun je bijvoorbeeld weten of je veel te besteden hebt per maand of juist niet? Om daarachter te komen kun je bijvoorbeeld jouw eigen inkomsten of uitgavepatroon vergelijken met dat van anderen, bijvoorbeeld je beste vriend, je moeder of Enzo Knol.
Als je je vergelijkt met iemand die veel meer geld verdient, of veel meer maandelijks te besteden heeft dan jij (Enzo Knol bijvoorbeeld) dan heet dat een opwaartse sociale vergelijking. Opwaartse sociale vergelijkingen kunnen slecht zijn voor je zelfbeeld omdat jij er slecht bij afsteekt. Dat heeft een slechte invloed op je mentale welzijn, waar een positief zelfbeeld een belangrijk onderdeel van is.
Hoe groot is de afstand tussen jou en de ander?
Of social media slecht is voor je mentale gezondheid, hangt ervan af of jij je identificeert met die ander, of je het gevoel hebt dat jullie hetzelfde zijn. Als je aan Warren Buffet, een van de rijkste mensen van de wereld, denkt, dan snap je dat hij een professionele investeerder is, die al sinds de jaren 50 van de vorige eeuw belegt. Hij heeft dus tientallen jaren van zijn leven gewijd aan zo succesvol worden als hij nu is. Dat staat mijlenver bij jou als ‘normaal’ persoon vandaan. Zo’n vergelijking hoeft dan ook geen negatief effect op je te hebben en kan je zelfs inspireren.
Maar als je je vergelijkt met iemand die wel op jou lijkt, dan kan het een behoorlijk slechte invloed op je gezondheid hebben. En dat is waar social media venijnig om de hoek kan komen. Op social media lijkt het namelijk alsof mensen die net zo zijn als jij het volledig hebben gemaakt. Het enige wat je van hen ziet is dat zij het wél perfect voor elkaar hebben, terwijl ze eigenlijk net zoals jij zijn (of claimen te zijn). Dát is funest voor je zelfbeeld.
Niet alleen kijken, maar ook liken
Om jezelf te wapenen tegen deze negatieve effecten kun je zoeken naar wat de verschillen zijn tussen jou en de mensen die je op social media ziet. Hoeveel uur heeft iemand besteed aan zo’n filmpje? Hoeveel jaar heeft iemand erover gedaan om die tienduizenden volgers te krijgen? Hoe vergelijkbaar is hun dagbesteding met die van jou?
Een tweede manier om jezelf te wapenen is door social media anders te gebruiken. Uit onderzoek blijkt dat passief social media gebruik (alleen maar kijken, lezen of luisteren) mensen gevoeliger maakt voor negatieve effecten. Je kunt je voorstellen dat 1600 TikTok-video’s kijken van mensen die het beter voor elkaar hebben dan jij niet goed voor je is. Als je actief omgaat met social media, dus bijvoorbeeld door zelf te posten, te reageren of erover te praten, heeft het een minder slecht effect op je mentale gezondheid. Dus als je de volgende keer lekker op de socials zit, probeer er dan eens actiever mee om te gaan door niet alleen te kijken, maar ook te liken.
Bekijk ook de aflevering van Echt Geld "Wanneer ben je succesvol?"
Over de auteur
Dr. Florien Cramwinckel is hoofdpsycholoog van SNS. Ze is gepromoveerd in sociale psychologie. Florien houdt zich bij SNS onder meer bezig met de vraag wat de rol van geld is in het leven van jongvolwassenen.
Anderen bekeken ook:
