88% van de jonge huiseigenaren begrijpt koopcontract niet
Utrecht, 19 december 2023 - Ruim twee derde (69%) van de huurders en huiseigenaren tekent een contract zonder precies te begrijpen wat erin staat. Dit blijkt uit ons meest recente onderzoek. Onder jonge huiseigenaren (tot 30 jaar) ligt dit percentage nog hoger: maar liefst 88%. Uit het onderzoek komt naar voren dat 40% ervan uitgaat ‘dat het wel klopt.’ Mensen met financiële stress blijken extra kwetsbaar: zij ervaren meer druk om te ondertekenen en meer negatieve gevolgen.
Onbegrijpelijke termen in contracten
Huur- of koopovereenkomsten bevatten te veel moeilijke woorden en ingewikkelde zinnen die veel mensen niet begrijpen. Volgens Dr. Florien Cramwinckel, gedragspsycholoog bij SNS, is het problematisch dat huur- en koopovereenkomsten te ingewikkeld zijn voor de meerderheid van de mensen. 'Elk mens zou zelfstandig een begrijpelijk huur- of koopcontract moeten kunnen ondertekenen. Waarom tekenen mensen een niet goed begrepen contract dan toch? Mensen hebben geen alternatief, ze hebben een thuis nodig. Niet tekenen is geen optie.'
Jongeren extra kwetsbare groep
De noodzaak van simpele taal blijkt ook uit het feit dat veel jongeren niet uitzoeken of navragen wat onbegrepen termen betekenen. De voornaamste reden is dat ze dit ‘niet nodig vinden’ (50%) en een deel ervaart ook schaamte (14%) om hulp te vragen. Jonge huurders zijn een extra kwetsbare groep. Zij geven aan dat zij hun kans op een woning niet willen verspillen en daarom toch ondertekenen, ondanks dat niet alles in het contract duidelijk is (42%).
Relatie met financiële stress
In het onderzoek is ook gevraagd naar de mate waarin mensen financiële stress ervaren. Dat wil zeggen: het gevoel dat je geld tekort komt en geen controle hebt over je geldzaken. De resultaten laten een duidelijke relatie zien tussen financiële stress en de omgang met huur- of koopcontracten. 75% van de mensen die weinig financiële stress ervaren, heeft het koopcontract van begin tot einde gelezen. Bij mensen met hoge financiële stress is dit beduidend minder, namelijk 56%. Ook hier wordt duidelijk dat jongeren, in het bijzonder wanneer ze veel financiële stress ervaren, een kwetsbare groep zijn. Bij hen is schaamte om hulp te vragen nog nadrukkelijker aanwezig: 40%. En ook deze jongeren voelen de druk om snel te tekenen om kans te maken op een woning (46%).
Volgens Florien Cramwinckel laat dit zien dat deze groep van de regen in de drup belandt: 'Wanneer jongeren die al financiële stress hebben belangrijke informatie niet begrijpen, of zelfs helemaal missen, neemt de kans toe dat zij zich nog dieper in de nesten werken. Dit blijkt ook uit het onderzoek. Negatieve gevolgen van het tekenen van een onbegrepen contract, zoals hogere kosten, komen bij 25% van de jongeren met hoge financiële stress voor. Zij zitten in een negatieve spiraal die moeilijk te doorbreken is.'
Blind vertrouwen in expertise opstellers contract
Wat maakt dat mensen een belangrijk contract (huur of koop) ondertekenen, zonder er zeker van te zijn dat ze alles begrijpen? Angela Eijlander, directeur van SNS, ziet hiervoor een verklaring in het onderzoek: '47% van de mensen die niet alles begreep op het moment van ondertekenen, had blind vertrouwen in de expertise van de opsteller van het contract. Die afhankelijkheid is zorgwekkend. Wanneer je niet goed begrijpt wat er in het contract staat waarvoor je tekent, kun je later in financiële problemen komen. Een contract dat is opgesteld in begrijpelijke taal, en waarin moeilijke termen worden uitgelegd, stelt mensen in staat om weloverwogen financiële beslissingen te nemen.'
Justin van Boven (27 jaar), uit de Raad van Toekomst van SNS, zegt: 'Vorig jaar heb ik mijn eerste huis gekocht samen met mijn vriendin. Een hypotheekadviseur vonden we niet nodig. De taal in het contract vond ik best ingewikkeld vanwege alle juridische termen. Een begrijpelijker contract had me tijd gescheeld en vooral rust en vertrouwen gegeven dat het in orde was.'
Opstellers van contracten verantwoordelijk voor begrijpelijkheid
Concluderend toont het onderzoek aan dat er een groot gat zit tussen wat er in huur- en koopcontracten staat en wat mensen hier daadwerkelijk van begrijpen. Wat is de oplossing? Florien Cramwinckel: 'Mensen zijn hier heel duidelijk in: 50% geeft aan dat de taal in contracten simpeler moet, onder meer met uitleg van moeilijke termen (28,6%). Te ingewikkelde contracten zijn volstrekt onacceptabel. Gebruik begrijpelijke taal. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij opstellers van contracten en adviseurs,' besluit Florien Cramwinckel.
Begrijp jij iets niet?
Wij zien het als onze verantwoordelijkheid dat iedereen belangrijke, financiële documenten kan begrijpen. Wanneer je iets tegenkomt wat je niet begrijpt, in documenten van SNS of van andere partijen, kunnen je dit aangeven via ditbegrijpikniet@sns.nl.